γαύρος

γαύρος
Δέντρο της οικογένειας των βετουλιδών (δικοτυλήδονα), που θυμίζει λίγο την οξιά. Επιστημονικά ονομάζεται κάρπινος ο βετουλοειδής. Έχει μέτριο ανάστημα και λείο, σκούρο γκρίζο φλοιό. Τα φύλλα του είναι ωοειδή, μυτερά, μεγάλα, όπως της οξιάς, διπλά, πριονωτά, με ανάγλυφες τις νευρώσεις στην κάτω επιφάνεια, χαρακτηριστικό που τα κάνει να συγχέονται με τα φύλλα της οστρύας της καρπινοφύλλου. Έχει άρρενα άνθη κατά ιούλους επιφυείς, κυλινδρικούς, κρεμαστούς, μήκους 2-3 εκ., θήλεα άνθη κατά ιούλους έμμισχους. Μετά τη γονιμοποίηση, καθένα μετασχηματίζεται σε μικρό καρπό, που τον περιβάλλει μεγάλο φυλλοειδές, τρίλοβο λέπιο. Μαζί με τη βελανιδιά, τη φουντουκιά και κάποτε την οξιά και την καστανιά, σχηματίζει τα ορεινά δάση πλατύφυλλων. Στην Ελλάδα αυτοφύεται, μαζί με τον κάρπινο τον ανατολικό, στα δάση των ορεινών περιοχών. Το ξύλο του, λευκό, συμπαγές και αρκετά ανθεκτικό, χρησιμοποιείται ως εξαιρετική καύσιμη ύλη, αλλά είναι επίσης κατάλληλο για τις εργασίες του τόρνου, καθώς και στην ξυλουργική. Κλαδί γαύρου με καρπούς. Οι καρποί του γαύρου έχουν ένα χαρακτηριστικό τρίλοβο λέπιο και το ξύλο του είναι λευκό.
* * *
(I)
ο
το ψάρι γαύρος, το χαψί.
[ΕΤΥΜΟΛ. < *γλαύρος < *γραύλος < *γγραύλος < *εγγραύλος, σχηματισμός κατά τα εις -ος ονόματα ιχθύων < εγγραύλεις, πληθ. του αρχ. ονόματος έγγραυλις «μικρό ψάρι». Κατ' άλλους, γαύρος < *γλαύρος < *γραύλος, α' συνθετικό του αμάρτ. βυζαντινού γραυλόπαστον (πρβλ. εγγραυλοπαστοφάγος (Πρόδρ.), δηλ. σχηματίστηκε κατ' απόσπαση από σύνθετο όπως σπανοπώγων > σπανός (πρβλ. γαμψός)].
————————
(II)
ο
κοινή ονομασία τού δέντρου Καρπίνος ο ανατολικός.
————————
(III)
ο (AM γαῡρος, -ον)
ο καμαρωτός, ο περήφανος (α. «οὐδὲν γὰρ οὕτω γαῡρον ὡς ἀνὴρ ἔφυ» — δεν υπάρχει πιο αλαζονικό από τον άντρα, Ευρ.
β. «γαῡρος ὄλβῳ» — καμαρώνοντας για τα πλούτη του
νεοελλ.
1. ο σφοδρός, ο ασυγκράτητος («γαύρο το κύμα»)
2. (για βλάστηση) άφθονος («γαύρο χορτάρι»).
[ΕΤΥΜΟΛ. Ο τ. γαύρος συνδέεται με τα γάνυμαι, γαίω, που εκφράζουν την έννοια της χαράς κ.λπ., ίσως και με το γηθέω καθώς επίσης με το μσν. ιρλ. gūαire «ευγενής». Εντούτοις η λ. γαύρος χρησιμοποιείται συχνά με κακή σημασία, δηλώνοντας την υπερηφάνεια, την αλαζονεία. Τέλος, πιθ. να έχει δεχθεί επίδραση από το αγαυός].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Look at other dictionaries:

  • γαῦρος — exulting in masc/fem nom sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • γαύρος — ο είδος μικρού ψαριού …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • γάβρος ή γαύρος — Ψάρι τελεόστεο, γνωστό και ως αντζούγα, πολύ διαδεδομένο στη Μεσόγειο, στον Εύξεινο Πόντο, στη Βαλτική και στον Ατλαντικό, κατά μήκος των ακτών της Ευρώπης και στης βόρειας Αφρικής. Η επιστημονική ονομασία του είναι εγγραυλίς η εγκρασίχολη. Το… …   Dictionary of Greek

  • γαῦρον — γαῦρος exulting in masc/fem acc sg γαῦρος exulting in neut nom/voc/acc sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • γαῦρα — γαῦρος exulting in neut nom/voc/acc pl …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • γαῦρε — γαῦρος exulting in masc/fem voc sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • γαῦροι — γαῦρος exulting in masc/fem nom/voc pl …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • γάβρος — Ονομασία τεσσάρων οικισμών. 1. Ορεινός οικισμός (υψόμ. 760 μ., 53 κάτ.) στην πρώην επαρχία Ναυπακτίας του νομού Αιτωλοακαρνανίας. Βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του νομού. Υπάγεται διοικητικά στον δήμο Πυλλήνης. 2. Ορεινός οικισμός (υψόμ. 650 μ.,… …   Dictionary of Greek

  • γκάουρ — (gaur).Μηρυκαστικό αρτιοδάκτυλο ζώο της οικογένειας των βοοειδών. Έχει ογκώδες κοντόχοντρο σώμα, κοντό λαιμό, πλατύ ρύγχος και ένα κύρτωμα στην αρχή της ράχης. Το γ. έχει ύψος περίπου 1,80 μ.· ο λαιμός του δεν έχει τράχηλο· το κεφάλι έχει δύο… …   Dictionary of Greek

  • γαυροτέρα — γαῡροτέρᾱ , γαῦρος exulting in fem nom/voc/acc comp dual γαῡροτέρᾱ , γαῦρος exulting in fem nom/voc comp sg (attic doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”